خبرگزاری مهر-گروه استان ها-حسین دباغ: کاهش آمار جمعیت روستایی و افزایش حاشیه‌نشینی در شهرها علت و معلولی هستند که برای حل هر یک از این مشکلات باید ریشه آن را در توسعه روستاها و زرق‌وبرق شهرها جستجو کرد.
نائب رئیس شورای روستای جابوز خلیل‌آباد ازجمله افرادی است که در پاسخ به سؤال مهر و در خصوص سیل مهاجرت روستائیان دلایلی عینی در منطقه زندگی خود را مثال می‌زند.
علی محمودی می‌گوید: همیشه نباید به سراغ مسئولان رفت و گاهی باید از مردم پرسید که چرا مهاجرت می‌کنید و چرا زادگاه خود را به دست فراموشی می‌سپارید.
وی ادامه می دهد: ما همیشه به گفته مسئولان قطب تولید و یا سر سفره مردم بودیم اما به میزان کافی شکر این نعمت به‌جا نیاورده شده است و روستاها که خود شکم جمعیت شهرها را سیر می‌کنند اما ازنظر امکانات رفاهی فقیر هستند.
محمودی بابیان اینكه با توجه به شعارهای فراوانی كه چندین سال است برای تغییر آبیاری كشاورزی صورت گرفته است ادامه می‌دهد: به‌رغم وعده‌ها اما هنوز کشاورزی به‌صورت سنتی است و كمتر از پنج درصد از روستائیان توانستند زمین های كشاورزی خود را به سیستم آبیاری مكانیزه تجهیز کنند و اعتباری در این راستا دریافت نکردند.
دسترنج روستائیان در جیب دلالان
وی همچنین به دلیل اینکه تضمینی برای خرید محصولات وجود ندارد می‌گوید: این موضوع موجب دلسردی كشاورزان و جوانان شده است و لذا با توجه به نوسان بازار کمتر تمایل به ریسک‌پذیری دارند.
وی می‌گوید: منطقه خلیل آباد اگرچه برکنار تولیدات باغی و صیفی بیشترین تولیدات انگور را دارد ولی كشاورزانی كه اكنون با هزینه های زیاد محصولات خود را تولید كرده اند با فروش محصولات به دلالان برای دریافت پول باید پنج یا شش ماه صبر كنند كه بعضی از این كشاورزان برای امرارمعاش خود با مشكل مواجه می شوند.
نائب رئیس شورای روستای جابوز همچنین با انتقاد از اینكه فرسوده بودن لوله های آب شرب روستاها از دیگر مشكلات است افزود: به رغم اینكه طرح هادی برای روستاها تهیه‌شده است ولی با مشكلاتی هم چون عقب نشینی و تعریض خیابان ها مواجه هستیم زیرا دولت به‌راحتی اقدام به تغییر كاربری بعضی از زمین ها را نمی دهد و لذا در این راستا نیاز به بازبینی قوانین بنیاد مسكن و شهرسازی داریم تا بتوانیم با مهیاکردن امكانات روستائیان را در روستا ماندگار كنیم.
راه می‌خواهیم
وی با ابراز تأسف از اینكه هرچند گاهی شاهد حوادث جانی جوانان در جاده خلیل آباد- بردسكن هستیم ادامه می‌دهد: راه مناسب علاوه بر اینکه ما را در رساندن محصولاتمان به بازار کمک می‌کند از رنج سفر به شهر نیز می‌کاهد.
وی می‌گوید: جوانان روستا كه بسیار علاقه مند به ورزش هستند برای استفاده از امكانات ورزشی همیشه باید به شهرهای اطراف مراجعه كنند كه در این رفت‌وآمدها با حوادث مختلفی مواجه می شوند.
محمودی در ادامه بابیان اینكه اگر دولت و مسئولین توجه به روستاها را بیشتر كنند از افزایش بی رویه جمعیت شهری كاسته خواهد شد گفت: در حال حاضر مشاركت مردم در آبادانی و توسعه و كارهای زیربنایی و خیریه در روستا بسیار خوب است که این امر در قبال توجه و همكاری دولت و مسئولین محقق خواهد شد.
خشک‌سالی عامل کوچ اجباری
دهیار روستای زنده جان نیز در گفت وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اگرچه طی ده سال اخیر مهاجرت روستائیان به شهرهای هم‌جوار و خارج استان زیاد صورت گرفته است ولی طی دو سال اخیر مهاجرت از روستاها به شهر شدت گرفته و علت اصلی آن نیز خشک‌سالی و نبود وجود اشتغال در روستاها است.
مهدی زنده جانی بابیان اینكه خرده مالكی كشاورزی و هزینه های بالای تولید اجازه امرار معاش به روستائیان نمی دهد افزود: نبود آموزش خوب و به‌موقع از طرف نهادهای مربوطه و سنتی بودن كشاورزی تأثیر مستقیمی در اشتغال جوانان در روستاها دارد.
وی با ابراز تأسف از اینكه ناهنجارهای اجتماعی در روستاها رو به افزایش است و بنیان خانواده های روستایی را تحت تأثیر قرار داده است، گفت: برنامه های ماهواره ای و اینترنتی و تبلیغ برای زندگی‌های تجملی طبیعی است که جوان روستایی را به شهر هدایت می‌کند تا زندگی پرزرق‌وبرق برای خودش فراهم کند.
وی همچنین در ادامه با تأكید بر اینكه مردم روستا به‌جای تولید مصرف گرا شده اند گفت: تجمل گرایی در زندگی روستایی رواج یافته است به‌گونه‌ای كه مردم روستا با توجه به درآمد خود هزینه نمی كنند و خود را برای خرید لوازم لوکس به زحمت انداخته اند.
آموزش ضعیف
زنده جانی نبود آگاهی مردم از وظایف دستگاه‌ها و شوراها را یكی دیگر از مشكلات مردم عنوان کرد و افزود: برنامه های آموزشی در روستاها بسیار كمرنگ شده است و توسط دستگاه های مربوطه باید آموزش جدی گرفته شود تا از معضلات بخش كشاورزی و ناهنجاری ها كاسته و در کنار آن با آموزش هایی كه صورت می گیرد مردم روستا آشنایی كامل با قوانین پیداکرده و مشكلات خود را حل کنند.
وی با انتقاد از اینكه علی‌رغم اینكه جوانان روستایی مانند جوانان شهرها به مقوله ورزش بسیار اهمیت می دهند و توجه به این امر از بسیاری از معضلات اجتماعی خواهد كاست گفت: هیچ گونه سالن یا زمین ورزشی در روستاها وجود ندارد تا مورداستفاده جوانان قرار گیرد و فقط در نقشه های طرح هادی مكان های ورزشی بر روی کاغذ جانمایی شده است.
زنده جانی همچنین از کم‌رنگ شدن فعالیت های عمرانی در روستاها طی دو سال اخیر خبر داد و افزود: بزرگان و مسئولان محلی و خیرین روستا در هر برنامه ای كه برای آبادانی و پیشرفت روستا باشد مشاركت می كنند كه ادامه این مشارکت بستگی به حمایت مسئولان دارد.
زنده جانی در پایان بابیان اینكه اگرچه در همه مراسم و مجالس و همایش ها صحبت از روستا، روستایی و تولیدات كشاورزی می شود افزود: تاکنون اغلب وعده ها در حد شعار باقی مانده است.
وی ادامه داد: از آموزش های لازم به روستائیان در مسائل كشاورزی، دامداری و اجتماعی غافل شده ایم و چراغ سبز را برای مهاجرت روشن کردیم و لذا این روش جز از بین بردن ریشه های تولید و ایجاد مشكلاتی هم چون بزهكاری و شغل های كاذب و حاشیه نشینی عواید دیگری ندارد.
آمار مهاجرت روستائیان خراسان رضوی ۲ برابر میانگین کشوری
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در این رابطه می‌گوید: متأسفانه با توجه به تحقیقات میدانی صورت گرفته درزمینهٔ مهاجرت روستاییان آمار مهاجرت از روستا به شهر در این استان بیش از دو برابر میانگین کشوری است.
مجتبی مزروعی به مهر می‌گوید: روستاها ستون سیاسی، اجتماعی و امنیتی هر کشور است که اگر به وضعیت آن‌ها توجه نشود در زندگی شهری نیز امنیت نخواهیم داشت.
رئیس جهاد کشاورزی خراسان رضوی با توجه به پیاده‌سازی ۵ برنامه توسعه اقتصادی دولت در بیش از سه دهه گذشته، سرمایه‌گذاری در طول این مدت را به ساخت جاده‌ی یک‌طرفه از روستا به شهر تشبیه کرد و گفت: متأسفانه امروز شاهد رشد منفی روستاهای کشور هستیم، به‌طوری‌که بیش از نیمی از جمعیت کشور در مرکز استانها گرد هم آمده‌اند.
مزروعی خاطرنشان کرد: با بررسی دقیق‌تر دلایل مهاجرت روستاییان، به این نکته پی می‌بریم که میزان مهاجرت در شهرستان‌هایی که ازنظر کشاورزی در شرایط ضعیف‌تری بودند، بیشتر بوده است.
بیشترین موج مهاجرتی از روستاها به شهرها در کشور را از سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۰ عنوان کرد و گفت: در مقاطعی که دولت‌ها توجه کم‌تری به بخش کشاورزی داشته‌اند، شاهد موج مهاجرتی بیشتری از روستاها به شهرها بوده‌ایممزروعی از متهم کردن کشاورزان به کم آگاهی به‌عنوان اشتباهی بزرگ یاد و تصریح کرد: کشاورزان زحمتکش ما بیش از ۳ دهه است که با در نظر گرفتن مشکلات کم‌آبی، در راستای تغییر الگوی کشت گام برداشته‌اند.
وی بیشترین موج مهاجرتی از روستاها به شهرها در کشور را از سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۰ عنوان کرد و گفت: در مقاطعی که دولت‌ها توجه کم‌تری به بخش کشاورزی داشته‌اند، شاهد موج مهاجرتی بیشتری از روستاها به شهرها بوده‌ایم.
وی بابیان اینکه روستا بخشی از طبیعت این مرزوبوم است و محل هیچ‌کدام از روستاها را ما تعیین نکرده‌ایم، افزود: در طول تاریخ این مرزوبوم، روستاها بارها براثر حوادث طبیعی همچون طوفان، سیل، زلزله و یا حوادث تاریخی همچون جنگ‌ها و خونریزی‌ها آسیب‌دیده و یا از بین رفته‌اند، اما پس از مدتی، طبیعت دوباره این روستاها را رویانیده است. پس روستاهای ما بخشی از اکولوژی و محیط ما هستند.
مزروعی میزان این مهاجرت را در رابطه مستقیم باارزش گندم به‌عنوان ماده‌ی خوراکی غالب کشور دانست و اظهار کرد: هنگامی‌که ارزش گندم مقابل طلا تنزل پیدا کرد، میزان مهاجرت به شهرها نیز افزایش یافت.
سرمایه‌گذاری اندک در روستاها به موج مهاجرت دامن می‌زند
رئیس جهاد کشاورزی خراسان رضوی بابیان اینکه سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری باید با توجه به ظرفیت‌های موجود شهرستان‌ها انجام شود، گفت: عمده اقتصاد شهرهای استان مبتنی بر بخش کشاورزی و توسعه روستایی است که متأسفانه در سال‌های گذشته علی‌رغم وجود خشک‌سالی‌ها و کمبود امکانات و تجهیزات زراعی، شاهد اختصاص تنها ۵ درصد بودجه‌ی اعتباری به این بخش بودیم.
بنیاد مسکن نیز با اجرای طرح‌های هادی در روستاهای بالای ۲۰ خانوار امکان توسعه روستاها را فراهم کرده است اما روح روستا با این اقدامات عمرانی بیگانه است دام بخشی از زندگی یک روستایی است اما هنگامی‌که نتواند در محل زندگی خود دام نگهداری کند یا به کشت محصول بپردازد انجام این اقدامات در روستاها بی‌فایده استمزروعی از روستا به‌عنوان شاهرگ حیاتی کشور یادکرد و گفت: ما به همه جنبه‌های توسعه روستایی ازجمله توسعه‌ی زیرساخت‌های برق، آب، گاز، تلفن، مسجد و مدرسه توجه کرده‌ایم، اما با نبود درآمد کافی، شاهدیم که روستاها یکی پس از دیگری خالی از سکنه می‌شوند.
وی با توجه به رویکرد توسعه روستاها در کشور، بهداشت دام و انسان را در رابطه‌ی مستقیم باهم دانست و گفت: نباید با اتخاذ تصمیمات نادرست، این دو مقوله را جدا از هم دانست.
مزروعی از متهم کردن کشاورزان به کم آگاهی به‌عنوان اشتباهی بزرگ یاد و تصریح کرد: کشاورزان زحمتکش ما بیش از سه دهه است که با در نظر گرفتن مشکلات کم‌آبی، در راستای تغییر الگوی کشت گام برداشته‌اند.
وی افزود: مهاجرت روستائیان در مشهد و خراسان رضوی به دلیل نبود منابع آبی چشمگیرتر از سایر نقاط كشور است.
وی با تأکید بر اینکه باید از ظرفیت منابع آب‌وخاک کشور در جهت اهداف نظام و تعالی کشور به‌صورت منطقی استفاده کرد افزود: سرمایه‌گذاری درزمینهٔ منابع آبی ضروری است.
سرمایه گذاری نکریدم
وی گفت: ما نه‌تنها در بخش کشاورزی سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم بلکه به‌گونه‌ای مدیریت‌شده تا یک روستایی تمام منابع و تجهیزات کشاورزی خود را بفروشد و در شهر سرمایه‌گذاری کند .
وی ادامه داد: بنیاد مسکن نیز با اجرای طرح‌های هادی در روستاهای بالای ۲۰ خانوار امکان توسعه روستاها را فراهم کرده است اما روح روستا با این اقدامات عمرانی بیگانه است دام بخشی از زندگی یک روستایی است اما هنگامی‌که نتواند در محل زندگی خود دام نگهداری کند یا به کشت محصول بپردازد انجام این اقدامات در روستاها بی‌فایده است.
مزروعی اظهار کرد: کشاورزان ما از ۳۰ سال قبل مشکل کمبود آب را احساس کردند اما آب منطقه‌ای متوجه این امر نشد باغات پسته ما از سال‌ها قبل شروع به کشت شد الگوی کشت تغییر کرد چون کشاورز این روزهای کم‌آبی را پیش‌بینی می‌کرد اما باز هم کشاورزان را مقصر اصلی کمبود آب می‌دانند.
وی تأکید کرد: درصورتی‌که ۲۰ درصد اعتبارات به بخش کشاورزی تخصیص داده شود درصد قابل‌توجهی از معضلات ازجمله فقر و اعتیاد و حاشیه‌نشینی کاهش خواهد یافت اگر الگوی کشت در ۱۴ درصد از استان اجرا کنیم درآمد بخش کشاورزی‌تر دو برابر افزایش خواهد یافت درصورتی‌که ۲۰ هزار هکتار از محصولات پرآب را کم شود در ۲۰ هزار هکتار از باغات موجود ۱۹۵ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی آب خواهیم داشت.
رئیس جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی گفت: در دو دولت گذشته بخش کشاورزی بالاترین میزان درآمد کشور را در طول تاریخ داشت در سرمای سال ۸۶ سرمای زمستانه باغات را نابود کرد در همان مقطع دولت هزار میلیارد تومان به ایران‌خودرو کمک مالی داشت اما دریغ از اینکه درصدی اعتبار به بخش کشاورزی تخصیص دهد .
نظر شما